TÜRKMENCE SÖZLÜK
Kasabalarımızda ve köylerimizde kullanılan ancak zamanla unutulmaya yüz tutmuş ve pek çoğu halen kullandığımız kelimeleri bulacaksınız. Saf, arı Türkçe olan kelimeler. Tıpkı Yunus Emre'nin Karacaoğlan'ın kullandığı gibi.
A
Aba : Abla
Aga : Ağabey
Aylak : Bedava
avlak : Kuzuların katıldığı yer
Avdan : Kuyuların yanındaki su havuzu
alaf : Hızlı yanan ateş
Aradam: Giriş, hol, salon
Aşene : Ekmek yapılan ocaklı ev.
Arkaç : Ağıl
Aşgar : Üzellik otundan kaynatılarak, çamaşır yıkamada deterjen yerine kullanılan malzeme.
B
Bacı : Kız kardeş
Bibi : Hala
Billur : Bardak
Böle : Teyze çocuğu
Başangı: Uyumsuz, aklaksız,söz dinlemeyen.
Bucak : Peynir, yağ vs. konan bastırık.
Bastırgan : Tahta merdiven
Bayaktan : Deminden, az önce.
Badas : Harmanda tınas atılan, buğday döküntüleri.
C
Cereme : Ceza
Cici : Yenge
Cıngıl : Küçük kova
Cıkrık : İp makarası, makara, kuyu makarası
Cırnak : Tırnak
Cırnaklama : Tırnağı ile çizme
Cümbüzzük : Mızıkçı, oyun bazan
Cıkcıkı : Sürahi
Cılk : İçi geçmiş, bozulmuş.
Cayırlık : Evlerin içinde yıkanmak için ayrı küçük bölüm.
Cılat : Jilet bıçağı
Ç
Çekişme : Münakaşa etme
Çelenk : Saçak
Çıkı : Bez sofra
Çitlek : Ayçiçeği
Çömçe : Yemek karıştırılan büyük, tahta kaşık
Çir : Kayısı kurusu
Çimmek : Yıkanmak
Çilesiz : Aşırı kibar davranan
Çıkla : Sade, katıksız
D
Delme : Yelek
Dibek : Havan
Dumaa : Nezle
Dulda : Kuytu
Don : Pantolon
Döş : Bağır, sine
Diğdir : Halı dokurken ilmikleri sıkıştırmak için vurulan delikli, saplı demir
Dırımak : Araştırmak, irdelemek.
E
Ebe : Nine
Emizekin : İnadına
Emmi : Amca
Emzade : Emmioğlu
Esvap : Elbise
Evtiklenmek: Oyalanmak
Ellani : Leğen
Elaşı : Ellere karşı
F
Fistan : Elbise, entari
Fanille : Kollu kazak, el örgüsü kazak.
G
Gavurga : Buğday kavurması
Gora : Anahtar
Gostak : Kibirli
Gupa : Bardak
Gurk : Kuluçka
Guşak : Kemer
Göğ : Gük (mavi renk)
Gıf : Koyun tersi
Gırklık : Koyun kırkılan makas.
Goma : Haydi çabuk
H
Hayat : Avlu
Helke : Su kabı, kova
Horanta : Aile fertleri
Hökela : Ukala
Hotayra : Kesilmiş kamış yığını.
I
Işmarıç : Sipariş
Isdar : Halı dokunan tezgah
Iravık : Taze koyun kaymağı.
Iğtı : Siğnenecek yer. Rüzgara karşı korunulanyer.
İ
İskemle : Sandalye
İşlik : Gömlek
İteği : Sofra altı
İlenger : Yayvan pilav katılan büyük kap.
K
Keşik : Nöbet
Kömbe : Tandır ekmeği
Kösengi : Ateş karıştırıcı alet
Kak : 1-Kurutulmuş meyveler. 2- Dağda taştan oyulmuş su içmek için küçük yalak.
Kirkit : Halı dokumada kullanılan demir alet.
Kön : Hayvan gübresi
Keraat : Pis
Kelik : Ayakkabı
Kırı : Sıpa, eşek yavrusu
L
Lavgar : Geveze
Lenger : Geniş tabak
Lapla : Yaş inek tersi
M
Maşraba : Tas su bardağı
mıymıntı : Uyuşuk
Metel : Masal
Mıh : Çivi
Mısırga : Hindi
Mosturalık : Numunelik
Müzde : Müjde
N
Nalin : Takunya
O
Oba : Yayla
Ocaklık : Mutfak
Okuntu : Düğün davetiyesi
Olçum : Kendini beğenmiş.
Ö
Öyke : Öfke
P
Peşkir : Havlu
Pırtı : Çamaşır
Pali : Köpek yavrusu, enik
Pöçüklü : Kadınlara kızma anlamında söylenir.
Pöçük : Örülmüş uzun saç
R
S
Sakı : Palto
Seklem : Eksik
Sehim : Hisse
Sındı : Makas
Soku : Taş dibek
Susa : Şose, yol
Sekmen : Beton,taş merdiven
Ş
Şaplak : Tokat
Şifan : Baş örtüsü
Şipidik : Terlik
T
Tellik : Örme takke
Topalak : Sulu köfte
Tomu : Dama toprak vs. çekmek için üçgen biçimde kurulan alet.
Teşt : Banyo yapılan büyük leğen.
Tütünpare : Aşene bacası
U
Ü
Üleş : Leş
Ülübü : Fasulye
Üzellik : Üzellik diye bir bitki
V
Y
Yağlık : Mendil
Yaşmak : Baş örtüsü
Yazma : Eşarp
Yiğe : Hırsık (kedi köpek için)
Yalak : Uzunca koyunların su içmesi için avdana bitişik, taşdan oyma tekne.
Yalçı : Tarım işçisi, rençber.
Z
zıllı : Uyuz uyuz gezen köpek.
Zıllık : Oyun bozan,
Zırcı : Sıpa, eşek yavrusu.
